تحریک هسته­ های عمقی مغز، یکی از روش­ های مفید برای غلبه بر پارکینسون است که با توجه به پتانسیل ­های مهندسی و پزشکی موجود در کشور، امکان دسترسی به این فناوری فراهم شده است. در تدوین پروژه تحریک عمقی مغز سعی شده است که تمامی ابعاد طراحی یک سیستم تحریک عمقی مغز در نظر گرفته شود.

در خدمت کاهش اثرات پارکینسون

این پروژه ملی شامل زیرپروژه­ های اصلی همچون طراحی و پیاده‌سازی مدارهای مجتمع آنالوگ و دیجیتال مورد نیاز، طراحی و ساخت یک بسته‌ بندی هرمتیک برای سیستم تحریک، بهبود و توسعه الکترود فلزی و ایجاد مدل پارکینسون در میمون و آزمایش سیستم ساخته‌ شده بر روی میمون پارکینسونی است.

هدف از انجام این پروژه، ساخت قطعه ­ای است که با کاشت در داخل بدن انسان بتواند اثرات بیماری پارکینسون را کاهش دهد.

این پروژه شامل دو بخش فنی و مهندسی و بخش پزشکی است. بخش فنی و مهندسی، امور مربوط به ساخت قطعه را دربرمی­گیرد که شامل ساخت مدار مجتمع و بوردهای الکترونیکی، ساخت الکترود فلزی و ساخت جعبه قابل کاشت در بدن موجود زنده است. این بخش با همکاری دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی سهند تبریز و دو شرکت دانش ‌بنیان انجام می ­شود.

بخش پزشکی، امور مربوط به کاشت قطعه در بدن موجود زنده (میمون) را دربرمی­گیرد که شامل تهیه و نگهداری میمون­ ها، ایجاد حالت بیماری، جراحی جهت کاشت قطعه در بدن میمون، رسیدگی ­های پس از عمل، و ارزیابی عملکرد قطعه در بهبودی میمون است. این بخش با همکاری پژوهشگاه رویان، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام می­ شود.

همکاری های گسترده علمی

وسعت پروژه و ماهیت بین ‌رشته ­ای آن، همکاری نزدیک بین چندین موسسه بزرگ علمی و آکادمیک و همچنین دو شرکت دانش ‌بنیان صنعتی کشور را می ‌طلبد که در نوع خود منحصر به فرد است و می­تواند الگوی خوبی برای پروژه ­های مشابه در سطح ملی باشد.

این طرح پیشران، پس از تخصیص بودجه لازم، از ابتدای بهار 1398 آغاز به کار کرد و اولین جلسه رسمی و معارفه گروه ناظران به گروه مجری نیز در اردیبهشت ماه 1398 برگزار شد. بر اساس گزارش­ های دریافت ‌شده از گروه مجری، میزان پیشرفت طرح تا پایان سال 1399، 75 درصد برآورد شد. انتظار می­ رود این پروژه برای امسال به سرانجام برسد.

فعالیت 15 عضو هیات علمی

همچنین با توجه به انعقاد قرارداد بین ستاد توسعه علوم و فناوری ­های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و یکی از شرکت­ های فعال در حوزه میکروالکترونیک کشور جهت ساخت مدارهای مجتمع طراحی ‌شده در این پروژه و با توجه به برنامه­ ریزی انجام ‌شده، اولین فاز ساخت مدارهای مجتمع در اواسط پاییز 1398 آغاز شد و انتظار می­رود در ابتدای زمستان امسال، نتایج آزمایش ­­های مورد نظر بر روی تراشه­ های ساخته‌ شده آماده انتشار شود.

در این پروژه بزرگ ملی که هدف آن به کارگیری سیستم طراحی‌ شده در میمون و در نهایت و در صورت امکان بر روی انسان است، 40 محقق شامل 15 عضو هیات علمی از 8 رشته دانشگاهی مشغول به فعالیت تحقیقاتی هستند.

منبع، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری