نتایج پژوهشی جدید نشان می‌دهد خواب زیاد می‌تواند بر عملکرد مغز تأثیر منفی بگذارد. این اثر در افرادی که علائم افسردگی دارند، بیشتر دیده شده است.

در این پژوهش که مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس در سن‌آنتونیو (UT Health San Antonio) انجام داده است، محققان ارتباط مدت خواب و عملکرد شناختی و نقش افسردگی را در این ارتباط بررسی کرده‌اند.

دکتر «سودها سشادری» (Sudha Seshadri)، نویسنده ارشد این مطالعه و مدیر مؤسسه بیماری‌های آلزایمر و زوال عصبی گلن بیگز این دانشگاه، می‌گوید:

«خواب طولانی با افت عملکرد شناختی کلی و ضعف توانایی‌هایی مانند حافظه، مهارت‌های دیداری-فضایی و عملکردهای اجرایی مرتبط است. این ارتباط در افرادی که علائم افسردگی دارند (چه داروی ضدافسردگی مصرف کنند یا نه) قوی‌تری مشاهده شد.»

در این تحقیق، از داده‌های هزار و 853 شرکت‌کننده در مطالعه قلب فرامینگهام (Framingham Heart Study) استفاده شده است. میانگین سنی شرکت‌کنندگان نزدیک 50 سال بوده و هیچ‌یک دچار زوال عقل یا سکته مغزی نبودند. آنها میزان خواب شبانه خود را گزارش کرده‌اند و بر همین اساس به 3 گروه تقسیم شده‌اند: افراد با خواب کوتاه (کمتر از ۶ ساعت)، افراد با خواب متوسط (۶ تا ۹ ساعت)، و افرادی که مدت طولانی‌تری می‌خوابند (بیش از ۹ ساعت). برای ارزیابی عملکرد شناختی شرکت‌کنندگان آزمون‌های روان‌شناختی نیز انجام شد.

علاوه‌براین، شرکت‌کنندگان از نظر داشتن یا نداشتن علائم افسردگی و مصرف داروی ضدافسردگی به 4 گروه تقسیم شدند: افرادی که نه داروی ضدافسردگی مصرف می‌کردند نه علائم افسردگی داشتند (گروه کنترل)، افرادی که داروی ضدافسردگی مصرف می‌کردند اما علائم افسردگی نداشتند، افرادی که داروی ضدافسردگی مصرف نمی‌کردند اما علائم افسردگی داشتند و افرادی که هم داروی ضدافسردگی مصرف می‌کردند هم علائم افسردگی داشتند.

کاهش عملکرد مغز با خواب طولانی در افراد افسرده

نتایج پژوهش نشان می‌دهد خواب طولانی با کاهش عملکرد شناختی مرتبط است، به‌ویژه در افرادی که علائم افسردگی داشتند. البته در افرادی که افسرده نبودند، نیز این اثر خفیف‌تر دیده شد.

«ونسا یانگ»، دیگر نویسنده اصلی مقاله، می‌گوید:

«افرادی که زیاد می‌خوابند، بیشتر دچار علائم افسردگی می‌شوند؛ بنابراین خواب می‌تواند عامل خطر قابل‌مدیریت برای افت شناختی در افراد افسرده باشد.»

البته در این پژوهش رابطه علت و معلولی قطعی بین خواب و عملکرد مغز مشخص نشده است. همچنین توجه به گزارش شخصی افراد درباره میزان خواب ممکن است با خطاهای حافظه همراه باشد. محدودیت جمعیت مطالعه به افراد سفیدپوست نیز از تعمیم نتایج به گروه‌های متنوع‌تر جلوگیری می‌کند.

نتایج این مطالعه در نشریه انجمن آلزایمر (Alzheimer’s Association Journal) منتشر شده است.